Fossiele brandstoffen
Fossiele brandstoffen, zoals olie, gas en kolen vormen nog steeds de belangrijkste bron van energie op aarde.
In dit dossier komt aan bod:
- Wat fossiele brandstoffen zijn (+ welke soorten)
- In hoeverre onze energievoorziening ervan afhankelijk is
- Wat de voor- en nadelen zijn
Lees dus snel verder.
Wat zijn fossiele brandstoffen?
Fossiele brandstoffen zijn verbindingen tussen koolstof- en waterstofatomen. Ze zijn miljoenen jaren geleden ontstaan uit resten van plantaardig en dierlijk leven. Daarom zeggen we ‘fossiele’ brandstoffen.
Ontstaan
Als een plant of dier sterft, gaat deze langzaam rotten. Bij dit proces komen verschillende gassen vrij in de atmosfeer. Maar als een plant of dier in een vroeg stadium wordt bedolven onder aarde of slib kunnen deze gassen niet ontsnappen.
Het gevolg hiervan is dat plantaardige en dierlijke resten in de loop van honderden tot miljoenen jaren worden samengeperst tot steenkool, aardolie en aardgas. Dit gebeurt onder invloed van de ‘juiste’ temperatuur en druk.
Verbranding van fossiele brandstoffen
Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komt er veel energie vrij. Deze kan worden gebruikt voor het aandrijven van machines en voertuigen of voor het produceren van elektriciteit.
Bij de verbranding van koolwaterstoffen komen ook schadelijke stoffen vrij, zoals:
- Stikstofdioxiden (NOx)
- Koolmonoxide (CO)
- Fijnstof
Daarnaast komen er broeikasgassen vrij, zoals koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4).
Het verbranden van fossiele brandstoffen heeft daarom milieuschade en klimaatverandering tot gevolg.
Welke fossiele brandstoffen zijn er?
Enkele voorbeelden van fossiele brandstoffen:
- Aardolie
- Aardgas
- Steenkool
- Bruinkool
- Turf
Hieronder meer informatie van de drie belangrijkste soorten:
Aardolie
Aardolie is een vloeibaar mengsel van zwaardere koolwaterstoffen en voor groot belang van de huidige wereldeconomie. Aardolie is vooral afkomstig uit resten van planten, dieren (plankton) uit ondiepe zeeën.
Het ‘zwarte goud’ wordt gewonnen onder de aard- of zeebodem en verwerkt in de petrochemische industrie, bijvoorbeeld voor het maken van benzine, diesel en stookolie. Olie kan ook worden gebruikt om kunststoffen en medicijnen te synthetiseren.
Aardolie is met name afhankelijk binnen de industrie en transportsector. De grootste voorraden bevinden zich in het Midden-Oosten.
Kolen
Steenkool of bruinkool zijn vaste fossiele brandstoffen die bestaat uit afzettingen van planten- en dierenresten. Kolen worden hedendaags vooral gebruikt voor het genereren van elektriciteit. In de Verenigde Staten is 39 procent van de opgewekte elektriciteit afkomstig uit kolencentrales.
Bij de verbranding van kool komen veel schadelijke stoffen vrij, bijvoorbeeld kwik en zwaveldioxide, dat zorgt voor zure regen. Daarnaast komt er veel CO2 vrij.
Aardgas
Aardgas is een gasvormig mengsel van lichte koolwaterstoffen (hoofdzakelijk methaan). Aardgas is daarom schoner dan andere fossiele brandstoffen: bij de verbranding komt er zo’n 30 procent minder CO2 vrij dan bij aardolie en zelfs 45 procent minder dan bij steenkool.
Verder komt er bij de verbranding van aardgas bijna geen roet of as vrij. Aardgas wordt vooral gewonnen op plekken waar lang geleden veel planten groeiden.
Kortom, fossiele brandstoffen zijn dus niet allemaal even slecht.
Hoeveel voorraad fossiele brandstoffen is er?
In de loop van miljoenen jaren zijn er gigantische hoeveelheden fossiele brandstof opgeslagen onder de grond. De laatste 100 jaar is er echter enorm veel uit de grond en zeebodem gehaald.
Feit is: fossiele brandstoffen zijn schaars. Op een gegeven moment raken de voorraden uitgeput.
De olievoorraad strekt nog tot circa 2074, verwacht oliereus BP. De gasvoorraad strekt tot ongeveer 2069. Kolen zijn nog voor meer dan 130 jaar voorradig (bron).
Hoeveel fossiele brandstoffen gebruiken we?
De wereldwijde energievoorziening is nog voor een zeer groot deel afhankelijk van fossiele brandstoffen.
Dat is goed te zien in onderstaande infographic:
Hoewel duurzame energiebronnen in opkomst zijn, bestaat het merendeel van de energievoorziening dus nog steeds uit fossiele brandstoffen.
Er is veel kritiek op de huidige manier van energievoorziening. Er is behoefte aan een substantiële verandering, bijvoorbeeld door minder energie te verbruiken en over te stappen op duurzame energiebronnen.
Wat zijn de voordelen?
Het gebruik van fossiele brandstoffen kent een aantal belangrijke voordelen:
- Het vergaren van fossiele brandstoffen is relatief eenvoudig en daardoor goedkoop.
- Fossiele brandstoffen kunnen ook als grondstof worden gebruikt in de chemische industrie.
- Fossiele brandstoffen zijn relatief eenvoudig op te slaan en te transporteren.
- Een elektrische centrale die gebruik maakt van fossiele brandstoffen kan bijna overal worden gebouwd.
- De calorische waarde van (energie in) fossiele brandstoffen is relatief hoog.
- Fossiele brandstoffen zijn een betrouwbare bron van energie. Duurzame energiebronnen zijn vaak afhankelijk van weer, klimaat en geografische ligging.
Wat zijn de nadelen?
Aan het gebruik van fossiele brandstoffen zijn veel nadelen verbonden. Tegenwoordig worden deze nadelen steeds vaker benadrukt in de media.
- Bij de verbranding komen broeikasgassen vrij die bijdragen aan opwarming van de aarde.
- Bij de verbranding komen schadelijke stoffen vrij die milieu aantasten.
- Fossiele brandstoffen zijn schaars: op een gegeven moment raken ze op.
- Bij de winning en het transporteren van fossiele brandstoffen wordt de omgeving beïnvloedt: denk aan de aardbevingen- en schokken in Groningen of olievlekken in de oceaan.
- Fossiele brandstoffen zijn niet in ieder land in dezelfde mate beschikbaar. Veel landen moeten daarom fossiele brandstoffen importeren uit het buitenland. Sommige landen gebruiken de ‘afhankelijkheid’ van andere landen gebruiken als pressiemiddel in een politieke dialoog. Dit kan resulteren in conflicten.
Wat hebben fossiele brandstoffen ons gebracht?
Het gebruik van fossiele brandstof heeft ons veel gebracht, waaronder:
- Opwekken van elektriciteit
- Industriële ontwikkeling: nieuwe producten
- Enorme groei in mobiliteit door komst vliegtuig, auto, etc.
- Verwarmen van gebouwen
Het probleem is dat we nu erg afhankelijk zijn geworden van fossiele brandstoffen. Ook in Nederland. We gebruiken er zo veel van dat voorraden dreigen op te raken. Maar nog belangrijker ons klimaat verandert: de aarde warmt langzaam op, gletsjers smelten en de zeespiegel stijgt.
Op sommige plaatsen op de wereld is dit duidelijk merkbaar: er zijn enorme droogtes of juist meer overstromingen.
Om iets te veranderen, is het daarom zaak om energie zoveel mogelijk te besparen en over te stappen op hernieuwbare energiebronnen, zoals wind, water en zonne-energie.
Stuur ons een bericht
