Warmtepomp: soorten, kosten, subsidies en meer
Met een warmtepomp kan je het gasverbruik in jouw woning aanzienlijk verlagen of zelfs tot nul brengen.
Het is meestal goedkoper dan verwarmen op gas. Zeker bij goede isolatie.
In dit dossier kom je alles te weten over de warmtepomp:
- Wat een warmtepomp is en welke soorten er zijn
- Wat de voor- en nadelen zijn
- Welke je het beste kunt kiezen
- Wat de kosten zijn (+ subsidiemogelijkheden)
Verder vind je links voor hulp en advies in jouw situatie.
Wat is een warmtepomp?
Een warmtepomp is een apparaat dat warmte uit de omgeving kan halen en benutten, bijvoorbeeld voor het verwarmen van water in de woning voor de verwarming of tapwater. In onze omgeving, zoals de bodem, de lucht of het grondwater zit namelijk warmte (energie) opgeslagen.
Werkwijze
Een warmtepomp kan verschillen in de manier waarop het warmte uit de omgeving haalt en het water verwarmt:
- De aerothermische warmtepomp haalt warmte uit de lucht
- De geothermische warmtepomp haalt warmte uit de aardbodem
- De aquathermische warmtepomp haalt warmte uit grondwater, een vijver of rivier
Sommige warmtepompsystemen combineren de bovenstaande warmtebronnen.
Soorten
De meest voorkomende soorten warmtepompen zijn:
- Hybride warmtepomp (lucht/water): haalt warmte uit de buitenlucht om je woning te verwarmen, maar werkt in combinatie met een cv-ketel op koude dagen.
- Volledig elektrische warmtepomp (lucht/water): haalt warmte uit de buitenlucht, in combinatie met een elektrische naverwarmer om je huis van warm water te voorzien.
- Ventilatiewarmtepomp of airco (lucht/lucht): hergebruikt de warmte uit de lucht in je huis om je huis te verwarmen.
- Bodemwarmtepomp (bodem/water): benut de stabiele warmte van de aarde om de woning te verwarmen of te koelen en van warm water te voorzien.
- Bodemwarmtepomp (water/water): gebruikt oppervlaktewater of grondwater om een woning te verwarmen of te koelen en van warm water te voorzien.
Ons advies is om een energieadviseur te benaderen die je kan begeleiden bij het kiezen van de warmtepomp die het beste bij jouw huis past.
Voor gratis en onafhankelijk advies kun je hier terecht.
Merken
Bekende merken van fabrikanten die warmtepompen leveren, zijn:
- NIBE
- Daikin
- Remeha
- Nefit Bosch
- LG
Wat zijn de voor- en nadelen van een warmtepomp?
Een overzicht:
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| Een warmtepomp kent een lagere CO2-uitstoot dan een traditionele cv-ketel | De investering van een warmtepomp is fors |
| Een warmtepomp verlaag de gaskosten op je energierekening | Er zijn soms stevige aanpassingen nodig in de woning (met name oude woningen) |
| Een warmtepomp kan ook gebruikt worden om te koelen in de woning | Sommige warmtepompen nemen erg veel ruimte in beslag |
Een overzicht van de belangrijkste verschillen en voor- en nadelen per type warmtepomp, vind je hieronder.
Hybride warmtepomp
Voordelen:
- Minder afhankelijk van buitenluchttemperatuur dan volledig elektrische warmtepompen, waardoor minder goede isolatie noodzakelijk is.
- Lager elektriciteitsverbruik in vergelijking met volledig elektrische warmtepompen.
Nadelen:
- Nog steeds afhankelijk van gas voor de cv-ketel.
- Minder efficiënt dan volledig elektrische warmtepompen in mildere klimaten.
Volledig elektrische warmtepomp (lucht/water)
Voordelen:
- Je kunt volledig van het gas af.
- Werkt goed in gebieden met milde winters.
Nadelen:
- Uitstekende isolatie vereist
- Efficiëntie kan afnemen bij zeer lage buitentemperaturen.
- Meestal hoger stroomverbruik in vergelijking met de andere warmtepompen.
Bodemwarmtepomp (bodem/water)
Voordelen:
- Zeer efficiënt dankzij stabiele bodemtemperaturen.
- Kan zowel verwarmen als koelen.
Nadelen:
- Hoge installatiekosten.
- Vereist voldoende ruimte voor installatie.
Bodemwarmtepomp (water/water)
Voordelen:
- Zeer efficiënt door gebruik van grondwater of oppervlaktewater.
- Kan zowel verwarmen als koelen.
Nadelen:
- Afhankelijk van de beschikbaarheid en kwaliteit van grondwater of oppervlaktewater.
- Hoge installatiekosten.
Wat zijn de kosten van een warmtepomp?
De kosten van een warmtepomp zijn vooral afhankelijk van het vermogen en de gebruikte techniek.
Een indicatie van de kosten voor de verschillende soorten warmtepompen:
| Warmtepomp | Kosten* |
|---|---|
| Hybride warmtepomp | € 6.000 tot € 8.000 |
| Vol-elektrische luchtwarmtepomp | € 11.000 tot 14.000 |
| Vol-elektrische bodemwarmtepomp | € 15.000 tot € 30.000 |
Uiteraard kunnen er bijkomende kosten van toepassing zijn, afhankelijk van de woning en ligging, bijvoorbeeld het aanpassen van de radiatoren of graafwerkzaamheden.
Hoeveel subsidie krijg ik?
Consumenten en (kleine) zakelijke verbruikers kunnen voor de aanschaf van een warmtepomp gebruikmaken van de Investeringssubsidie Duurzame Energieproductie (ISDE).
Een indicatie van de subsidies voor de verschillende soorten warmtepompen:
| Warmtepomp | Subsidie |
|---|---|
| Hybride warmtepomp | € 1.950 tot € 3.000 |
| Vol-elektrische luchtwarmtepomp | € 2.500 tot € 4.000 |
| Vol-elektrische bodemwarmtepomp | € 4.200 tot € 5.100 |
Het exacte bedrag van de subsidie is afhankelijk van:
- De gebruikte techniek
- Het vermogen in kilowatt
- De energieklasse
Verder goed om te weten:
- De hoogte van de ISDE is sinds 2022 sterk toegenomen.
- De subsidie loopt nog door tot 2030.
- Er is jaarlijks voldoende budget voor de ISDE.
Meer informatie over ISDE vind je op de website van de RVO.
Hulp nodig met aanvragen van de subsidie?
Kijk dan eens hier.
Wat is de terugverdientijd van een warmtepomp?
De terugverdientijd van een warmtepomp verschilt grofweg tussen de 7 en 18 jaar en is sterk afhankelijk van diverse factoren die een rol spelen:
- Kosten: aanschaf van de warmtepomp, inclusief installatie.
- Subsidie: de hoogte van de subsidie (ISDE).
- Rendement: SCOP-waarde (jaarrendement van de warmtepomp).
- Aandeel warmtepomp: geschatte deel van de verwarming dat de warmtepomp doet voordat de ketel bijspringt.
- Gasbesparing: hoeveelheid gas die de warmtepomp jaarlijks bespaart naar verwachting.
- Stroomverbruik: hoeveel stroom die warmtepomp jaarlijks verbruikt naar verwachting.
- Energieprijzen: hoogte van het stroom- en gastarief; deze bepalen de verwachte besparing uitgedrukt in geld.
Voorbeeld
Voorbeeld van de terugverdientijd bij een hybride (lucht-water) warmtepomp:
- Investering: € 5.000 inclusief subsidie
- 70% aandeel warmtepomp voor ruimteverwarming
- Rendement: 3,8, wat wil zeggen dat 1 kWh stroom 3,8 kWh warmte oplevert
Verbruik:
| Situatie | Verbruik |
|---|---|
| Voor verduurzaming | 3.500 kWh 1.600 m3 |
| Na verduurzaming | 5.930 kWh 648 m3 |
| Verschil | + 2.430 kWh – 952 m3 |
Bij een energieprijs van € 0,34 /kWh en € 1,32 /m3 betekent dit:
- Een gasbesparing van (€ 1,32 x 952) = € 1.257
- Stroomkosten van (€ 0,34 x 2.430) = € 826
| Factor | Kosten/Besparing | Toelichting |
|---|---|---|
| Kosten | € 5.000 | Na aftrek van ISDE-subsidie |
| Gasbesparing | € 1.257 | Gebaseerd op gasbesparing |
| Stroomkosten | € 826 | Voor de werking van de warmtepomp |
| Netto besparing per jaar | € 431 | Energiebesparing minus stroomkosten |
| Terugverdientijd | 12 jaar | Totale kostprijs ÷ netto jaarlijkse besparing |
Welke warmtepomp moet ik kiezen?
Welke warmtepomp het meest geschikt is voor je woning, hangt af van het huis:
- Nieuwbouw of bestaande bouw
- Kwaliteit van de isolatie
- Wel of geen bestaande cv-ketel
Vuistregel voor het geschikte soort warmtepomp per woningtype:
| Woning | Soort warmtepomp | Werkwijze |
|---|---|---|
| Nieuwbouw (hogere kosten) | Bodemwarmtepomp | Water/water of bodem/water |
| Nieuwbouw (lagere kosten) | Volledig elektrische warmtepomp | Lucht/water |
| Bestaande bouw met uitstekende isolatie | Volledig elektrische warmtepomp of ventilatiewarmtepomp | Lucht/water of Lucht/lucht |
| Bestaande bouw met goede isolatie | Hybride warmtepomp (met cv-ketel) | Lucht/water |
Hoeveel vermogen heb ik nodig?
Hoeveel vermogen je nodig hebt voor een warmtepomp hangt af van je woningisolatie en de totale oppervlakte van de ruimten die verwarmd moeten worden.
Het energielabel toont aan hoe goed de woning is geïsoleerd. Hoe beter de isolatie, hoe lager de capaciteit van de warmtepomp.
| Energielabel | Watt/m2 benodigd |
|---|---|
| G | 110 W/m2 |
| F | 90 W/m2 |
| E | 75 W/m2 |
| D | 68 W/m2 |
| C | 60 W/m2 |
| B | 55 W/m2 |
| A | 50 W/m2 |
Daarnaast speelt de oppervlakte van de woning een rol: hoe groter de woning, hoe hoger capaciteit van de warmtepomp.
In de meeste gevallen voorziet de hybride warmtepomp voor 70 tot 80 procent van de totale warmtevoorziening in de woning. Bij een volledig elektrische warmtepomp is dit 100 procent. Hier wordt rekening mee gehouden in het berekenen van het benodigde vermogen.
De formule voor het bepalen van de benodigde capaciteit voor de warmtepomp is:
- Capaciteit warmtepomp (in W) = Watt/m2 benodigd * oppervlakte woning (m2) * % warmtevoorziening
Voorbeelden
Voor een woning met een oppervlakte van 130 m2 en energielabel B die 70 procent van de warmte via de warmtepomp wil voorzien:
- 55 W/m2 x 130 m2 x 0,7 = 5.050 Watt, ofwel circa 5 kW.
Voor een woning met een oppervlakte van 160 m2 en energielabel A die 100 procent van de warmte via de warmtepomp wil voorzien:
- 50 W/m2 x 160 m2 x 1,0 = 8.000 Watt, ofwel 8 kW.
Hoe werkt een warmtepomp?
Met een warmtepomp wordt warmte (energie) uit de aardbodem, het grondwater of de (buiten)lucht gehaald en vervoerd naar een buizensysteem waar een vorstvrije vloeistof stroomt. Deze vloeistof is ten allen tijde kouder dan de temperatuur van de omgeving (bodem, water, of lucht).
Het unieke van een warmtepomp is dat de warmte van de bodem, de lucht of het grondwater niet warmer hoeft te zijn dan de temperatuur in huis. Zelfs bij lage temperaturen kan er een efficiënte warmtewisseling plaatsvinden.
Infographic
- Door het verschil in temperatuur tussen de omgeving en de koelvloeistof wordt warmte onttrokken. De koelvloeistof absorbeert de warmte en verdampt (1).
- Deze damp verplaatst zich vervolgens naar een compressor die de druk en temperatuur van de damp verder verhoogd (2).
- De zeer warme damp wordt vervolgens door het verwarmingssysteem geleid waar de warmte wordt afgegeven en kan worden benut voor het opwarmen van tapwater en de radiator.
- De koelvloeistof condenseert en wordt door middel van expansie verder afgekoeld (3).
- De afgekoelde vloeistof vloeit vervolgens weer terug, zodat het proces weer opnieuw begint (4).
Warmtebron
De aardbodem heeft een feitelijk onuitputtelijke bron van aardwarmte, omdat de bodem warmte opslaat door de zonnestraling en magma onder het aardoppervlak. Hierdoor is er op vrij geringe bodemdiepte al een min of meer constante temperatuur van 10 graden.
Ook (ventilatie)lucht, grondwater en rivieren hebben vaak een vrij stabiele temperatuur waaraan dus bruikbare warmte kan worden onttrokken.
Hoe kan ik een warmtepomp installeren?
Als je van plan bent om een warmtepomp te installeren, komt daar best wat bij kijken.
Laat je daarom goed informeren en adviseren.
Stappenplan
Het onderstaande stappenplan kan je vooruit helpen:
- Specialist raadplegen: de eerste stap is het raadplegen van een goede specialist in duurzame energie. Deze kan bekijken of het voor de woning interessant en mogelijk is om een warmtepomp aan te leggen.
- Kiezen warmtepomp: de specialist kan je ook helpen bij het kiezen van het soort warmtepomp.
- Vergunning: via de gemeente of installateur kun je nagaan of er een vergunning nodig is voor het aanleggen van een warmtepomp.
- Zoeken van een installateur: zoek betrouwbare en vakbekwame installateurs in je omgeving.
- Offertes: vraag verschillende offertes aan op basis van jouw voorkeuren. Neem ook de onderhoudskosten mee in de offerte.
- Kiezen van een installateur: aan de hand van de ontvangen offertes kies je een geschikte installateur. Laat deze het complete systeem ontwerpen en uitvoeren.
- Stroomaansluiting: soms is het nodig om een krachtigere stroomaansluiting te regelen, vooral bij volledig elektrische systemen.
- Meten stroomverbruik: het is ook verstandig om het stroomverbruik van de warmtepomp apart te meten. Informeer hiernaar bij de installateur.
- Geluid: een warmtepomp produceert meestal geluid dat als storend kan worden ervaren. Zorg daarom voor een gunstige plaatsing en geluidsisolatie van het systeem.
- Onderhoud en garantie: informeer na het aanleggen van het warmtepomp-systeem naar de garanties en regel een onderhoudscontract met de installateur.
Hulp & advies nodig?
We raden je aan een energieadviseur te raadplegen voor advies over de meest geschikte warmtepomp voor jouw woning. Die kan ook helpen bij het aanvragen van offertes, de installatie en nazorg.
Voor gratis en onafhankelijk advies kun je hier terecht.