Biomassa
Net als wind, water en zon is biomassa een belangrijke bron voor het opwekken van duurzame energie wereldwijd.
Het gebruik van biomassa roept veel vragen op over de duurzaamheid en noodzaak ervan.
Wat is biomassa?
Biomassa is biologisch of organisch materiaal, zoals hout, mest, plantaardig materiaal en gft-afval.
Energie uit biomassa wordt verkregen door middel van verbranding van dit materiaal. De energie kan worden benut als bio-elektriciteit en bio-warmte.
Bij vergassing of vergissing ontstaat biogas dat kan worden opgewerkt tot groen gas of biobrandstof.
Feiten biomassa
- Na gas, kolen en olie is biomassa (of biogas) de belangrijkste bron van energie wereldwijd
- Biomassa is ook de belangrijkste duurzame energiebron in Europa
- 80 Procent van de biomassa is afkomstig uit bossen
Cijfers: 2022
Hoeveel biomassa gebruikt Nederland?
In Nederland is het aandeel biomassa niet meer zo groot als vroeger: ongeveer 12 procent (CBS, 2023) van alle opgewekte hernieuwbare stroom is afkomstig uit biomassacentrales. Dat is ongeveer 4 procent van de totale Nederlandse stroomvoorziening.
Elektriciteitsopwekking per duurzame bron
| Jaar | Zon | Wind (land) | Wind (zee) | Biomassa | Water |
|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | 20,3% | 37,9% | 19,9% | 21,4% | 0,4% |
| 2019 | 24,5% | 36,0% | 16,2% | 23,0% | 0,3% |
| 2020 | 27,0% | 30,8% | 17,2% | 24,8% | 0,2% |
| 2021 | 28,9% | 25,5% | 20,3% | 25,1% | 0,2% |
| 2022 | 36,2% | 28,3% | 17,0% | 18,4% | 0,1% |
| 2023 | 37,1% | 30,5% | 20,1% | 12,2% | 0,1% |
Is biomassa wel of niet duurzaam?
Biomassa kan over het algemeen worden gezien als een duurzame energiebron, omdat het een onuitputtelijke bron is. Organisch en biologisch materiaal zal namelijk altijd blijven groeien. Hoewel er wel kooldioxide (CO2) vrijkomt bij het generen van bio-energie, is biomassa in principe klimaatneutraal. Dat komt omdat biologisch materiaal tijdens de levenscyclus CO2 opneemt en weer afstaat bij het doodgaan, waarbij het materiaal langzaam biologisch afbreekt.
Het verbranden van biomassa zorgt slechts voor een versnelde afbreuk, maar draagt bij duurzame toepassing niet bij aan een netto-toename van CO2. Voorwaarde is dat de natuurlijke cyclus van biomassa niet mag worden verstoord: de hoeveelheid koolstofdioxide die vrijkomt (bijv. bij het verbranden van biomassa) moet gelijk blijven aan een nieuwe hoeveelheid biomassa die weer koolstofdioxide kan opnemen.
Sterk afhankelijk van de ‘massa’ die wordt verbrand
Hoe duurzaam biomassa in de praktijk is, hangt af van de ‘massa’ die wordt verbrand om elektriciteit op te wekken. Zo zijn houtsnippers die internationaal over zee worden verscheept om hier te verbranden niet duurzaam. Maar als het gaat om biologisch restafval dat lokaal ontstaat, is dat al weer een heel ander verhaal.
Bij het bepalen van de duurzaamheid van biomassa is het belangrijk om de onderstaande vragen te beantwoorden.
- Herkomst: is deze op natuurlijke wijze ontstaan of is deze juist vanwege schade aan het milieu gecreëerd?
- Soort biomassa: komen er bij de verbranding van biomassa schadelijke stoffen vrij, zoals metalen, chloor of broeikasgassen?
- De verwerkingswijze: hoeveel energie is er nodig bij het (voor)bewerken en verbranden, vergassen of vergisten van biomassa? En hoe efficiënt is de centrale?
- Transport: hoeveel milieubelasting ontstaat door het transporteren van biomassa?
- Restafval: in hoeverre is het restafval een belasting voor het milieu?
Er wordt op dit moment veel onderzoek gedaan naar de duurzaamheid van bio-energie.
Toepassingen biomassa
De bio-energie in biomassa kan op verschillende manieren verwerkt worden voor verschillende toepassingen. Dat wordt hieronder schematisch in kaart gebracht:
1. Elektriciteit en warmte
Allereerst kan er met het drogen en verbranden van biomassa in een speciale centrale, elektriciteit of warmte worden opgewekt.
2. Biogas
Biogas is ook een product dat kan worden verkregen uit biomassa of biologische afvalresten. Bij de vergisting of vergassing (zonder gebruik van zuurstof) van deze materialen ontstaat er een gas dat voornamelijk bestaat uit methaan (aardgas) en koolstofdioxide. Dit biogas kan, net als biomassa, gebruikt worden voor het opwekken van elektriciteit of warmte.
3. Groen gas
Biogas kan ook verder opgewerkt worden zodat het vrijwel dezelfde kwaliteit krijgt als regulier aardgas en daarmee geschikt is voor het aardgasnetwerk. Men spreekt dan van “groen gas”.
4. Biobrandstof
Tot slot is het mogelijk om biogas op te waarderen tot een bruikbare brandstof, zoals bio-ethanol voor de transportsector.
Subsidieregelingen
De overheid ondersteunt het gebruik van biomassa, biogas en technieken voor het opwekken van bio-energie, namelijk:
- Verbranding, vergassing of vergisting van biomassa of groen gas.
- Het gebruik van biomassa in benzine en diesel
SDE+
Via de regeling Stimulering Duurzame Energie (SDE+) is het mogelijk om een subsidie aan te vragen voor de volgende categorieën:
- Vergisting en co-vergisting van mest
- Thermische conversie
- Het bij- en meestoken van biomassa in kolencentrales
- Vergassing van biomassa (alleen voor nieuwe vergistingstanks)
- Afval- en rioolwaterzuivering
De precieze voorwaarden om in aanmerking te komen voor de SDE+ regeling vindt u op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
EIA
Naast de SDE+ kunnen bedrijven ook gebruik maken van de Energie-investeringsaftrek (EIA). Er hoeft dan over één of meerdere jaren minder vennootschap- of inkomstenbelasting te worden betaald.
Stuur ons een bericht
