Zonnepanelen uitzetten om terugleverkosten te voorkomen: slim of niet?

Koen Kuijper

24 juni 2024 9 reacties

Energieleveranciers brengen tegenwoordig kosten in rekening voor het terugleveren van elektriciteit die opgewekt wordt met zonnepanelen.

Hierdoor vragen veel huishoudens zich af of het verstandig is om hun zonnepanelen uit te schakelen, vooral tijdens de zomervakantie wanneer ze niet thuis zijn.

In dit artikel leg ik uit of en wanneer het uitschakelen van de zonnepanelen een goed idee is en wanneer je ze beter gewoon hun werk kunt laten doen.

Terugleveren kost honderden euro’s per jaar

Zoals je wellicht al weet, hebben de energiemaatschappijen op grote schaal terugleverkosten ingevoerd. Deze kosten bedragen zo’n 180 tot 300 euro op jaarbasis bij een teruglevering van 2.500 kilowattuur (kWh) per jaar.

Iedere kilowattuur stroom die je teruglevert, kost je dus zo’n 7 tot 12 cent per kWh, hoewel dit afhankelijk is van je energiecontract en aanbieder.

Uitschakelen niet verstandig

Gezien de hoge kosten is het uitschakelen van de panelen dus slim zodra je teruglevert, zou je denken.

Dat is echter onjuist.

En wel om drie belangrijke redenen:

1. Ten eerste, zelfs wanneer je niet thuis bent, blijven sommige apparaten zoals vriezers en koelkasten stroom verbruiken. De stroom die je panelen opwekken en die direct in huis wordt gebruikt, hoef je niet terug te leveren en vormt daarmee pure winst.
2. Ten tweede, tot 2027 is het mogelijk om te salderen. Dit betekent dat alle stroom die je teruglevert en die binnen je eigen verbruik valt, op één-op-één basis met je eigen verbruik mag worden verrekend.
3. Als derde punt, veel leveranciers hebben hun terugleververgoeding onlangs verhoogd. De vergoeding die je ontvangt voor je netto-overschot is meestal hoger dan de kosten voor het terugleveren van stroom.

Voorbeeld

Ik zal dit verder toelichten aan de hand van een voorbeeld.

Ik ga hier uit van een energiecontract bij energiebedrijf Eneco:

• Stroomtarief: 27,9 cent per kWh
• Terugleverkosten: 11,5 cent per kWh
• Terugleververgoeding: 14,5 cent per kWh

Hieronder zie je de waarde van de drie soorten stroom:

Soort stroom	Waarde per kWh
Zonne-energie die je direct in huis verbruikt	27,9 cent
Teruggeleverde en gesaldeerde zonnestroom	16,4 cent
Netto overschot teruggeleverde zonnestroom (niet gesaldeerd)	3,0 cent

Zelfs voor zonnestroom die je als overschot teruglevert aan het net maak je nog steeds 3 cent per kWh winst (14,5 – 11,5). Het is dus niet verstandig om de panelen uit te schakelen.

Geen of lage terugleverkosten

Bedenk ook dat er nog altijd veel leveranciers met lage terugleverkosten zijn:

• In het jaarcontract van Pure Energie zijn de terugleverkosten doorgaans het laagst.
• Bij Coolblue betaal je vaste terugleverkosten van 17,50 per maand, ongeacht je teruglevering
• Bij Budget Energie betaal je geen terugleverkosten over je netto-teruglevering, maar ontvang je een terugleververgoeding van 4,5 cent per kWh.

Met een modelcontract betaal je overigens helemaal geen terugleverkosten, al is het vastrecht hier vaak wel hoger.

Salderen straks niet meer mogelijk

Als we de plannen van het aanstaande kabinet mogen geloven, zal de salderingsregeling per 1 januari 2027 verdwijnen. Alle stroom die je opwekt, mag je dan niet meer aftrekken van de stroom die je verbruikt. De terugleverkosten zullen dan echter ook verdwijnen, is de verwachting.

Dynamisch contract

Bij een dynamisch contract heb je niet met terugleverkosten te maken. Wel is het zo dat de prijs voor je teruggeleverde stroom sterk kan verschillen. Op momenten waarop er veel aanbod is van zon en/of wind kan de stroomprijs negatief worden.

Je vraagt je vast af of terugleveren dan nog wel winstgevend is of dat het beter is om de zonnepanelen uit te zetten?

Voorbeeld

We leggen het uit aan de hand van een voorbeeld.

We gaan uit van een moment op de dag waarop de stroomprijs (minus) -5 cent per kilowattuur inclusief btw bedraagt.

Allereerst, voor de stroom die je direct thuis verbruikt met de opgewekte zonne-energie, hoef je geen energiebelasting van 13,2 cent per kWh (inclusief btw) te betalen. Dit verhoogt de waarde van de stroom naar 8,2 cent per kWh (13,2 – 5).

Maar hoe zit het met de stroom die je teruglevert?

• Voor alle stroom die je mag salderen, betaal je 5 cent per kWh vanwege de negatieve stroomprijs.
• Echter, je ontvangt de energiebelasting van 13,2 cent per kWh (inclusief btw) terug, dankzij de salderingsregeling.
• Elke kWh die je teruglevert en mag salderen is dus 8,2 cent waard (13,2 – 5).
• Voor stroom die je niet mag salderen en die je netto teruglevert, betaal je 5 cent per kWh, vanwege de negatieve stroomprijs.

Soort stroom	Waarde per kWh
Zonne-energie die je direct in huis verbruikt	8,2 cent
Teruggeleverde en gesaldeerde zonnestroom	8,2 cent
Netto overschot teruggeleverde zonnestroom (niet gesaldeerd)	-5 cent

Conclusie:
Bij een dynamisch contract is het dus alleen verstandig om je zonnepanelen uit te schakelen bij negatieve prijzen én wanneer je jaarlijks meer stroom opwekt dan je zelf verbruikt.

Omvormer automatisch laten uitschakelen

Bij onder meer de omvormers van Solar Edge kun je instellen dat de panelen automatisch uitschakelen bij negatieve prijzen. In dit filmpje wordt uitgelegd hoe je dit kunt doen.

Ook het dynamische energiebedrijf Zonneplan heeft hier een handige functie voor. Met ‘Powerplay’ wordt de omvormer automatisch (en tijdelijk) uitgeschakeld wanneer de stroomprijs negatief is en er sprake is van een energie-overschot.

Bij het uitschakelen van de zonnepanelen schakel je overigens niet de panelen zelf uit, maar de omvormer. Dit apparaat zet de gelijkstroom van de panelen om in bruikbare wisselstroom. Door dit apparaat uit te schakelen, lever je niets meer terug aan het net.

Wanneer zonnepanelen wel uitschakelen?

Zijn er nog andere situaties waarin het noodzakelijk is om de omvormer van je zonnepanelensysteem wel handmatig uit te schakelen?

• Als de bedrading van je zonnepanelen onderhoud nodig heeft. Het is dan noodzakelijk om de panelen tijdelijk uit te schakelen. Je installateur kan dit uiteraard voor je doen.
• Als er een storing is in de app van je zonnepanelen. Het is dan soms nodig om het systeem te resetten, zodat je panelen opnieuw verbinden en alles weer netjes gemeten kan worden.

Omvormer schakelt vanzelf uit

Soms schakelt de omvormer uit zichzelf uit, bijvoorbeeld uit veiligheidsoverwegingen of overbelasting van het elektriciteitsnet.

Dit gebeurt bijvoorbeeld als:

• Er een stroomstoring is. De noodschakelaar van de zonnepanelen wordt dan ingeschakeld, waardoor er tijdelijk geen stroom meer wordt gebruikt en teruggeleverd
• De zonnepanelen in jouw buurt samen een te grote hoeveel stroom opwekken. Er ontstaan dan te hoge spanningen waardoor de omvormers uitschakelen.

Hoe schakel ik mijn zonnepanelen uit?

Wil je om wat voor reden dan ook je zonnepanelen (tijdelijk) handmatig uitschakelen?

Dan zijn er verschillende manieren om dit te doen.

Dit zijn de twee meest gangbare opties:

• Gebruik de lastscheider van de omvormer: Schakel de omvormer veilig uit met de lastscheider, een externe wisselstroomschakelaar die naast de omvormer is geplaatst.
• Gebruik de bediening of het display van de omvormer: Pas de instellingen van de omvormer aan via de knoppen op het apparaat of het LED-display.

---