Leveringszekerheid onder druk: hebben we straks een tekort aan stroom?
Koen Kuijper 
Nederland heeft een groeiend probleem: de leveringszekerheid van elektriciteit. Netbeheerder TenneT waarschuwde al meerdere keren voor een fors tekort dat dreigt te ontstaan.
Door de problemen wordt verwacht dat er rond 2033 gemiddeld 14 uur per jaar niet voldoende stroom is om aan de vraag te voldoen. Dat kan niet alleen leiden tot stroomuitval, maar kan er ook voor zorgen dat er sterke verschillen optreden in de energieprijzen.
Sluiting kolen- en gascentrales
In 2030 gaan de kolencentrales dicht en in 2035 sluiten we de aardgascentrales. Binnen 10 jaar moeten we gaan zorgen voor een goede vervanger, anders dreigt een serieus tekort aan elektriciteit. Als we geen alternatief vinden, zijn we voor onze stroomvoorziening afhankelijk van buitenlandse bronnen.
De consument, maar vooral de industrie kan hier veel last van krijgen. Er kan zelfs aan bedrijven worden gevraagd om hun productie terug te schakelen wat omzetverliezen en risico’s met zich meebrengt voor ons vestigingsklimaat.
Ook Martien Visser, lector energietransitie & netintegratie, maakt zich zorgen over de leveringszekerheid. Hij voorspelt dat het niet goed afloopt en dat de problemen die er nu al zijn, groter worden.
Ook stroomnet onder druk
Ook het stroomnet ondervindt problemen. Door zogenaamde ‘netcongestie’ kunnen nieuwe bedrijven die veel stroom gebruiken op veel plaatsen in Nederland geen stroomaansluiting krijgen. Alleen voor aansluitingen van 3x80A of lager is er nog ruimte.
Meer stroom, minder fossiel
Ondertussen verbruiken we door de energietransitie steeds meer stroom in plaats van fossiel. Kijk naar de revolutie van warmtepompen en elektrische auto’s. De elektrificatie is in volle gang. Maar waar komt al die stroom straks dan vandaan?
Veel linkse politici denken dat ons energieverbruik flexibel zal worden en dat we straks volledig kunnen leunen op zon, wind en waterstof. Maar dat is niet realistisch, want er zijn tal van momenten waarop er helemaal geen zon of wind is. November en december van 2024 zijn daar een goed voorbeeld van. De Europese gasprijs steeg toen hard door de forse toename in de vraag.
Ook waterstof is een lastig verhaal, want die moet namelijk eerst geproduceerd worden. En je raadt het wel, dit gebeurt nog vaak met behulp van fossiele brandstoffen. Daarnaast zijn er ook veel zorgen over hoe snel groene waterstof in grote hoeveelheden beschikbaar is. Dat is technisch een enorme uitdaging.
En batterijen dan?
Veel groene politici en milieuorganisaties hebben hun hoop daarom gevestigd op grote batterijen. Het idee is dat het overschot aan elektriciteit in de zomer kan worden opgeslagen in deze batterijen. Echter, hiervoor zijn onvoorstelbaar grote hoeveelheden opslagcapaciteit nodig.
Bovendien vereist de productie van zulke enorme accu’s enorme hoeveelheden grondstoffen, die vaak afkomstig zijn uit gebieden met zeer slechte werkomstandigheden. Daarnaast is de CO₂-uitstoot die vrijkomt bij het winnen en transporteren van deze grondstoffen erg hoog.
Kernenergie
Kernenergie lijkt dus de enige goede oplossing om het probleem van leveringszekerheid aan te pakken en te zorgen voor een stabiele bron van elektriciteit in Nederland. Volgens Nasser Kalantar-Nayestanaki, hoogleraar kernfysica en kernenergie aan de Rijksuniversiteit Groningen, redden we het niet zonder kernenergie.
In dit dossier lees je meer over kernenergie.
Om de uitstoot terug te dringen, is er een mix van verschillende energiebronnen nodig, stelt hij. Kernenergie speelt een belangrijke rol. De beste mogelijkheid is de bouw van zogenaamde ‘SMR’s’. Dit zijn kleine modulaire kerncentrales die je als een soort groot bouwpakket in elkaar kunt zetten. Bovendien kun je de centrale ook gemakkelijker afbreken of verplaatsen als dat nodig is.
Ook binnen de politiek, maatschappij en het bedrijfsleven is er steeds meer steun voor kernenergie. De subsidies die nu nog worden gebruikt voor fossiele brandstoffen, kunnen we inzetten om de ontwikkeling van kernenergie een boost te geven.
En het kernafval dan?
In Finland hebben ze de oplossing gevonden voor het afvalprobleem van kernenergie. Daar nemen ze dit jaar een opslagruimte in gebruik waar het afval voor twee miljoen jaar veilig ligt. Dergelijke oplossingen zijn ook bij ons mogelijk.
Deel jouw mening
Hoe zouden we volgens jou het probleem van leveringszekerheid moeten aanpakken?
Deel hieronder jouw mening.
Over de auteur
Koen Kuijper, al jaren actief als energie-expert, volgt dagelijks de ontwikkelingen in de energiemarkt. Met advies op maat ondersteunt hij huishoudens en is hij het vertrouwde gezicht in de media.
Meer over Koen
Reageren?
Bart Koenraadt
BBas
De redacteur van dit artikel blijft vasthouden aan groene waterstof. Inmiddels is bekend dat er veel waterstof ( witte waterstof) in de aarde zit. Dit zal nog ontwikkeld moeten worden. In noord frankrijk zit een enorme voorraad. Bij een startup in Australië (Hazer group) is een techniek ontwikkeld om uit aardgas waterstof te halen waarbij
het vrijkomende CO2 omgezet gaat worden naar koolstof. Wereldwijd worden er naar allerlei nieuwe oplossingen gezocht. Nederland wil gewoon te snel. Meer beta mensen in ons landsbestuur zou een oplossing kunen zijn.
GGoel
Het probleem van kernafval lijkt te zijn opgelost met de komende gesmolten zout reactors die (ook) op nucleair afval van andere, oudere typen, kerncentrales kunnen (ver)werken.
Wat grootschalige batterijen betreft lijkt de flowbatterij (zoek onder deze naam op de Nederlandstalige Wiki) een goede kans te maken om grootschalig energie op te slaan. Sommige typen lijken zelfs oneindig te kunnen op/ontladen.
BBas
@Goel
Kijk maar eens bij Seaborg in Kopenhage hoe ver ze zijn met de ontwikkeling van gesmolten zout centrales. Niet voor niets is men in Singapore in dit project gestapt. Hoe krijgen al die eilanden daar stroom. Aardige oplossing staat daar op hun website. Al die juristen in de tweede kamer volgen deze ontwikkelingen niet.