Waar ben je naar op zoek?

Nieuws

Energieprijzen Nederland veel hoger dan in rest van Europa

Bart Koenraadt

16 reacties

Nederlandse huishoudens betalen veel meer voor energie dan in de meeste andere Europese landen. Met name voor gas zijn wij het kind van de rekening. De gasprijs ligt in Nederland bijna twee keer zo hoog als het gemiddelde in Europa.

Dat blijkt uit een eigen analyse van deze site. Hiervoor is gebruik gemaakt van cijfers uit de Household Energy Price Index (HEPI) in 33 Europese landen.

In de analyse komt naar voren:

  • Welke Europese landen het meeste betalen voor energie
  • Welke landen het minste betalen voor energie
  • Waar de verschillen in de energieprijzen vandaan komen

Grote verschillen in gasprijzen Europa

We betalen in Nederland 0,2319 euro per kilowattuur (kWh) gas. Dat komt neer op een schrikbarende 2,25 euro per kubieke meter (m3), inclusief belastingen en netbeheerkosten. De actuele gasprijzen vind je hier.

Alleen in Zweden wordt er met 0,2378 euro per kWh (€ 2,31 per m3) nog meer betaald voor gas, maar dat komt vooral vanwege de hoge netwerkkosten en niet zozeer vanwege de hoge leveringsprijs.

Update (10 augustus 2022)

Uit de nieuwe maandelijkse analyse van deze site blijkt dat Nederlandse huishoudens nu de hoogste gasprijs van Europa betalen.

Op bovengenoemde link vind je ook de nieuwe grafiek met de gasprijzen per land.

Overzicht gasprijzen Europa

Een overzicht van de Europese gasprijzen:

Cijfers: HEPI (juni 2022)

Let op: de gasprijzen worden weergegeven in euro per kWh. Dat komt omdat gas in de meeste landen wordt afgerekend per kWh, in plaats van per m3. Bovendien kan de verbrandingswarmte van gas verschillen per land, wat betekent dat je met 1 m3 aardgas soms meer of minder warmte kunt opwekken.

Twee keer zo hoog als gemiddelde

Het is voor huishoudens geen fijn nieuws dat de gasprijs in Nederland bijna twee keer zo hoog is als het gemiddelde in heel Europa. 2,5 miljoen huishoudens dreigen in de financiële problemen te komen of zijn dat al, stelt het Nibud.

We hebben onze hoge gasprijs voor een belangrijk deel te danken aan de hoge belastingen. Ruim 37 procent van onze gasrekening (in juni) bestaat uit overheidsheffingen, namelijk energiebelasting en btw. Nergens anders in Europa is dit aandeel zo groot.

Koen Kuijper (Energievergelijk.nl)

Door het stijgen van de kale gasprijs is het aandeel overheidsheffingen in relatieve zin weer afgenomen en ligt (augustus 2022) op circa 25 procent.

Maar er zijn meer oorzaken voor ons hoge energieprijzen. Zo zijn we voor onze elektriciteitsproductie altijd afhankelijk geweest van gas, terwijl landen om ons heen een groter aandeel waterkracht-, kolen- of kernenergie in hun energiemix hebben. Die zijn daardoor minder afhankelijk van gasleveringen.

57 procent van de Nederlandse gaskosten bestaan uit vaste en variabele leveringskosten die worden betaald aan de energieleverancier. En iets meer dan 6 procent wordt toegeschreven aan de netbeheerkosten.

Buurlanden goedkoper

In de staafdiagram is goed te zien dat gas in onze buurlanden beduidend goedkoper is dan bij ons. In Duitsland betaalt een huishouden ruim 14 eurocent per kWh en in België (Brussel) ruim 12 eurocent, bijna de helft van het tarief in Nederland.

In Oost-Europa is de gasprijs voor huishoudens nog veel lager. De Hongaren zitten voor een dubbeltje op de eerste rij met een kostenplaatje van 2,7 cent per kWh gas. Dat mogelijk voor een deel omdat de Hongaren hun gas feitelijk betalen in Roebels. Ook zijn er prijsplafonds.

Ook huishoudens in Servië en Kroatië hebben ‘goedkoop’ gas voor respectievelijk 3,3 en 5,2 eurocent per kWh.

Ook Nederlandse stroomprijzen aan hoge kant

Ook voor stroom betalen huishoudens in Nederland bovengemiddeld veel. Al is het verschil minder groot dan bij gas. Volgens de prijsindex betalen we 30,5 eurocent per kWh, wat 4 cent meer is dan het Europese gemiddelde. Daarmee komt Nederland op de 10e plaats in Europa.

Italië spant de kroon met een tarief van ruim 51 eurocent per kWh. Ook het VK, Denemarken en Oostenrijk zijn schrijnend duur met stroomprijzen boven de 45 eurocent per kWh.

Overzicht stroomprijzen Europa

Een overzicht van de Europese stroomprijzen:

Cijfers: HEPI (juni 2022)

Buurlanden iets duurder

Onze buren, Duitsland en België, betalen iets meer voor stroom dan wij: de kWh-prijs komt uit op respectievelijk 40 en 35 cent. Dat is een verschil 15 tot 30 procent in vergelijking met Nederland.

Maar in veel andere Europese landen ligt de stroomprijs voor huishoudens weer een stuk lager dan bij ons, bijvoorbeeld in Zweden, Finland, Zwitserland en Noorwegen.

Opnieuw is Hongarije het meest goedkoop met een stroomprijs van 10 cent per kWh. Een factor 3 verschil met Nederland.

2021 vs. 2022

Als we kijken naar de HEPI-cijfers van juni 2021, blijkt dat de elektriciteitsrekeningen in alle EU-hoofdsteden met gemiddeld 42 procent zijn gestegen, terwijl de gasprijzen met maar liefst 83 procent zijn toegenomen.

Oorzaak

De oorzaak voor de hoge energieprijzen is inmiddels voor de meeste mensen duidelijk: de Russische invasie van Oekraïne. De daaropvolgende onzekerheid over energieveiligheid en de beperkingen en stopzettingen van van Russisch aardgas richting de EU hebben de energieprijzen tot recordhoogten gebracht.

Benieuwd naar de actuele energieprijzen in Nederland? Op deze pagina worden de ontwikkelingen bijgehouden.

Waarom liggen de energieprijzen in Nederland zo hoog?

Maar hoe komt het dan dat de energierekening voor Nederlandse huishoudens alsnog zoveel hoger is dan in de rest van Europa? Energievergelijk.nl zocht het uit en deed onder meer navraag bij VaasaETT, een energieadviesbureau dat is gespecialiseerd in complexe vraagstukken rondom energiegebruik.

Zoals eerder genoemd, spelen de hoge energiebelastingen en heffingen een belangrijke rol. Toch is er meer aan de hand.

Alles in de energiemarkt draait om vraag en aanbod. Het spel wordt bepaald een reeks van verschillende factoren:

  • Regulering en overheidsingrijpen
  • De nationale energieproductiemix
  • De geopolitieke situatie
  • Invoerdiversificatie
  • Milieukosten
  • Weersomstandigheden

We bespreken er 3 die de grootste invloed hebben op de energieprijzen van Europese huishoudens.

1. Prijsplafonds

In een aantal Europese landen wordt de klein-of groothandelsprijzen voor stroom en gas gereguleerd door de overheid.

Zo is er in veel Europese landen een wettelijk maximum ingesteld voor de prijs die een energieleverancier mag vragen voor stroom en gas. Met name in de minder welvarende Europese landen gelden dergelijke prijsplafonds. Ook wordt er soms een compensatie ingebouwd, zodat mensen hun stroomrekening kunnen blijven betalen.

Een aardig voorbeeld is Roemenië, waar de prijs voor elektriciteit is gelimiteerd tot maximaal 16 eurocent per kWh. Deze gereguleerde prijs is aantoonbaar onder de winstprijs, waardoor veel leveranciers momenteel opereren met negatieve marges, vooral in gereguleerde markten.

In Nederland zijn er geen prijsplafonds. Het enige wat de overheid kan doen, is het verlagen van de energiebelasting en btw op stroom en gas. Beiden zijn gebeurd dit jaar.

Koen Kuijper (Energievergelijk.nl)

2. Energiemix

De andere belangrijke factor voor de energieprijs van de eindgebruiker is de energiemix in een land. Die kan tussen landen onderling sterk verschillen.

Landen die veel waterkracht, kolen of kernenergie hebben in hun energiemix, kennen over het algemeen lagere energieprijzen dan landen met relatief meer gasgestookte elektriciteitscentrales, zoals Nederland.

In Polen bijvoorbeeld, ligt de stroom- en gasprijs nog relatief laag, omdat Polen nog een grote voorraad kolen heeft en daar dan ook gretig gebruik van maakt in diens kolencentrales.

Andere landen, zoals Finland en Noorwegen hebben een groot aandeel waterkracht in hun energiemix, waardoor ze veel minder afhankelijk zijn van gas uit Rusland. Ook Frankijk is door de forse capaciteit kernenergie veel minder afhankelijk van Russische gasleveranties.

Koen Kuijper (Energievergelijk.nl)

Een ander interessant voorbeeld is Zwitserland. Daar wordt 40 procent van de huizen verwarmt door een olieproduct in plaats van gas. Het land is voor haar warmtevoorziening daarom minder afhankelijk van gasimport. Een sterke Zwitserse Franc zorgt er tegelijkertijd voor dat er tegen een gunstige prijs Amerikaanse olieproducten kunnen worden aangeschaft.

Door de verschillen in de energiemix liggen de kale leveringsprijzen voor stroom en gas in veel landen een stuk lager dan in Nederland.

3. Marktverschillen en concurrentie

De Nederlandse energiemarkt is vrij uniek vergeleken met de rest van Europa en dat beïnvloedt de kosten voor de eindgebruiker.

De Nederlandse energiemarkt reageert veel meer op veranderingen in groothandelsprijzen dan de meeste andere markten in Europa.

Rafaila Grigoriou (Project Manager, HEPI)

Zo bieden veel Nederlandse energiemaatschappijen stroom en gas aan tegen een vaste prijs. Maar als de inkoopprijzen vervolgens stijgen, kost dit de leverancier erg veel geld.

Dit risico op prijsstijgingen wordt vaak afgedekt door het doen van een andere investering. Dit wordt ook wel ‘hedging’ genoemd. Maar aan dit ‘hedgen’ zitten wel kosten verbonden, die uiteindelijk weer worden doorberekend aan huishoudens.

Veel Nederlandse bedrijven willen op dit moment niet eens nieuwe klanten winnen. Dat komt dus voor een belangrijk deel vanwege deze hedgingrisico’s.

Rafaila Grigoriou (Project Manager, HEPI)

Ter vergelijking: Duitse nutsbedrijven kennen een langetermijninkoop voor hun hedgingstrategieën, waardoor ze in staat zijn lagere energieprijzen voor de consument te realiseren.

Vaste contracten van een jaar of langer worden op dit moment eigenlijk niet meer aangeboden in Nederland, blijkt ook uit de energievergelijker. De situatie op de energiemarkt is simpelweg nog te onzeker.

Over het onderzoek

De data en achtergrondinformatie over dit onderzoek vind je hier terug.

Voor vragen of opmerkingen kunt u contact op nemen met Koen Kuijper via:

16 reacties

  • JJBon

    Over prijsverschillen gesproken: neem een leverancier Engie: Kale gasprijs (zonder Btw, toeslagen etc.: In België bij Engie momenteel, 07-10-2022 per M3: €1,79. In Nederland bij Engie: € 2,78 per M3. Betrek daarbij het prijsverschil in energie tussen Belgisch hoog- en Gronings laagcalorisch gas, dan verklaart dat nog niet een verschil van bijna € 1,- per M3. Mij lijkt dit puur winstmarge verschil…

    Reageren
  • Ggerrit

    De energie bedrijven maken misbruik van de situatie die er op dit moment is ontstaan. De oude lopende contracten leveren momenteel verlies op voor de energie bedrijven, Dus compenseren ze deze verliezen door de variabele contracten dusdanig te verhogen dat ze hun verlies hiermee kunnen compenseren. En waarom gaan de stroom prijzen nu dan ook door het dak. Stroom komt immers niet uit Rusland, maar word hier in Nederland voor het grootste deel opgewekt door windmolens en zonnepanelen. Naar mijn mening worden we bewust naar de voedselbank geleid door zakkenvullers die misbruik maken van de huidige situatie welke er nu is.

    Reageren
  • AAnne

    Eerlijk gezegd zou ik de knop om zetten, toen ik klein was en bij mijn oma logeerde, was er maar 1 kolenkachel in de woonkamer en overal dunne muren (jaren 20 woning) enkel glas, dus kraste ik met mijn nagels de ijsbloemen van de ramen, gauw aankleden, koude badkamer, koud water, brrrrr, maar men wist te overleven toen. Nu kunnen wij ons dat absoluut niet voorstellen, wij willen niet meer in die barre omstandigheden leven, maar ergens kun je die knop proberen te vinden om geen lege portemonnee te hebben aan het eind van de maand.

    Reageren
    • Rriekie voets

      @Anne

      die tijd heb ik mee gemaakt anne en toen hadden we nog hele strenge winters nou hebben het allemaal overleeft met de kolen kachel later gaskachel. mag voor mij terug komen we zijn zo verwent hier in alles .alles is gewoon geworden.geef mij de tijd van vroeger maar terug

      Reageren
  • JJohan

    Oh ja nog iets,
    Ik krijg jeuk van die voorlichtings meldingen van t rijk !, alsof de Nederlandse burger gewoon dom is. (Douche korter, verwarming lager, isoleren maar, warmtepomp, glas HR+++ isolatie etc etc etc). Tjemig denkt het rijk dat Nederland zo infantiel is ?

    Oh ja verkopen we nog steeds gas zwaar onder de prijs (sinds de jaren 60 !!) aan Italië ?
    Die onze tuinders terug kopen, omdat dat goedkoper is dan gas uit Nederland ??

    Reageren
  • JJohan

    Hoe kan dit verbazingwekkend zijn ? In het verleden en de steeds warmere jaren is de belasting alsmaar verhoogt. Want je weet wel Milieu… Uch uch inkomsten rijk.
    Dus ja bij een echt koude winter gaan we het allemaal voelen.
    Ik geloof dat iedereen de laatste jaren heeft ge-investeert in minder stroom en gas, maar tegen deze prijsverhogingen valt als burger zonder steun van de overheid niet tegenaan te boxen.
    Nu heft het rijk (= niet geven !) Vanwege de crisis een klein beetje minder Belasting. En dan moet t goed zijn, belachelijk. Met de huidige prijzen komt er nog steeds meer binnen voor het rijk, en ze laten U barsten…. Ik hang de vlag ook op zijn kop.

    Reageren
  • HHugo

    De kosten voor duurzame elektriciteit zijn de laatste jaren sterk gedaald.
    Dat is nu zo’n 5 ct per kWh.
    Zie windopzee.nl/onderwerpen/wind-zee/kosten/kosten-windparken/
    Gegeven de hoge marktprijzen die de marktpartijen die een groot belang in ‘onze’ windparken hebben (Vattenfall, Eneco/Mitsubishi, Shell etc.) ons laten betalen zijn de winsten gigantisch. Ik ben zelf ook aandeelhouder(tje) in windparken en niet vies van rendement. Maar ik zou het zeer terecht vinden als de Staat deze ‘Windfall-profits’ flink afroomt ten gunste van de consument.
    Wat vinden jullie daarvan ?

    Reageren
    • EErik

      @Hugo

      Lijkt me een een heel goed idee, maar zet het zoden aan de dijk?

      Reageren
  • RRoel Winkel

    Ben benieuwd naar de reactie van onze politici

    O ja die zijn op vakantie

    Reageren
  • TTino

    Ik Woon zelfstandig (aan de kust) tussenwoning van 120M2 uit 1997. Dus redelijk geïsoleerd volgens Milieu Centraal. HR Ketel uit 2012. Voor de periode sept 2021-sept 2022 kom ik waarschijnlijk op 440M3 gas. Hoe? Methven/Niebla waterbesparende douchekop (niet meer onder regendouche) 5 liter water per minuut. Gewoon ca 8/9 minuten douchen en in de winter 1/2 x in bad. Temperatuur van mijn ketel verlaagd, radiator ventilatoren, Tado slimme thermostaat met plaatsbepaling voor verwarmen op moment dat ik er ben. Temperatuur normaal 20 tot 20,5 graden als ik er ben. Een van de grotere besparingen: In het half uurtje dat ik in de ochtend wakker ben, geen verwarming aan. Van dat half uurtje sta ik al onder de douche. In met name voorjaar: Huis al grotendeels verwarmen met inkomende zon. Verder heb ik luiken voor de ramen en gordijnen dicht in de avond. Alle buizen goed geïsoleerd, dit bespaart ook boel warme op juiste plek. Zin in warme slaapkamer? dan kan ik via ventilator boven in de slaapkamer via trapkast en koof warmte van woonkamer naar boven sturen. In Februari wel op vakantie geweest en heeft mijn kachel 4 weken uitgestaan. Dat bespaarde dek ca 90m3 gas. Ofwel, op vakantie in de winter (en leeg huis) is efficiënter dan in de zomer op reis gaan en ook extra lekker om tijdens de depressieve winter naar de zon te reizen. Momenteel nog Tonzon vloerisolatie (zelf) aan het maken. Zelf doen kost ca 700-800 euro ipv ruim 2000 bij laten doen. Andere zaken: HR+(+) glas aan niet zonzijde. Aan de zonzijde wacht ik tot glas met nieuwe coating komt (jaar of 3) die zonlicht tot 20 graden goed binnenlaat en daarboven zonlicht blokkeert.

    Reageren
  • JJack

    Waarom moeten we altijd het hele huis verwarmen. Ik ben opgegroeid in een jaren 20 woning: 1-steens muur, in mijn slaapkamer zag ik door de pannen de maan en sterren, alleen een kachel in de woonkamer. Gewoon lekker onder een dikke deken in de winter. Nu woon ik beter geïsoleerd. Afgelopen winter 2 dagen de verwarming aangehad (wel trui en dikke sokken aan gehad) alleen in de woonkamer. Mijn verbruik is momenteel 42,- per maand (stadsverwarming 53 en stroom -11 en ik hetgeen zonnepanelen) gewoon zuinig aandoen. Ik woon alleen dat scheelt ook bv minder was e.d. dan een heel gezin.

    Reageren
    • RRvA

      @Jack
      Dat is knap ik woon alleen in een woning boven de verwarming nooit aan. Warmwater voor afwas werkt op de electriciteit niet de stadsverwarming en douchen doe ik vaker bij de zwemsportvereniging. En nog zijn mijn mininale lasten enkel voor stadsverwarming 90 euro. Alleen het vastrecht komt hier boven de 75 uit incl de zgn aansluitbijdrage en huur apparatuur. Het is schandalig

      Reageren
  • TTon Hoen

    Hoe zit het met de verschillen in energieprijzen voor bedrijven (die in de zomer met open deur de airco laten loeien en in de winter met open deur de verwarming gezellig hoog houden)?

    Reageren
  • DDanny

    Is deze berekening niet heel oneerlijk? In Nederland krijgt iedereen korting op de energiebelasting, dit zit niet in dit voorbeeld verwerkt?

    Reageren
    • KKoen Kuijper

      @Danny

      Goede vraag. De vermindering van de energiebelasting voor stroom is meegenomen in de analyse. Dus zelfs met deze korting zijn we gemiddeld gezien duurder uit dan de meeste andere Europese landen.

      De tijdelijke btw-korting (9 procent) in juli is echter niet meegenomen.

      Reageren
  • SSimone

    Voor mensen met een slecht geïsoleerd huis wordt het komende winter een regelrechte ramp met dergelijk hoge prijzen. Verbazingwekkend hoe groot het verschil is in gasprijs met andere landen.

    Reageren

Schrijf een reactie

Het e-mailadres blijft prive.