Zelf energie opwekken

Hoe mooi zou het zijn als we in de toekomst allemaal zelf, thuis, onze eigen energie kunnen opwekken? Die toekomst lijkt niet eens zo ver meer weg, want het aantal huizen met zonnepanelen in Nederland stijgt. Men kan in ons land op verschillende manieren zelf energie produceren. In dit dossier wordt op een aantal manieren beschreven hoe je zelf energie kunt opwekken en wat hiervan de kosten zijn en het rendement is.

Zonne-energie

Energie opwekken door middel van zonnepanelen is in dat opzicht verreweg de meest populaire vorm van zelf energie opwekken. Zonnepanelen worden steeds goedkoper, efficiënter en compacter. Daarnaast zijn panelen ook steeds goedkoper en eenvoudiger te installeren en te onderhouden. Dat alles zorgt ervoor dat, zeker particulieren, kiezen voor zonnepanelen.

Energieopbrengst

De energieopbrengst van zonnepanelen is afhankelijk van een aantal verschillende zaken:

• De kracht van de zon (instralingfactor)
• De stand (helling en richting) van de zonnepanelen ten opzichte van de zon.
• De ventilatie rondom de panelen (beïnvloedt het rendement)
• Het rendement en het vermogen van de zonnepanelen

Het vermogen van de zonnepanelen wordt uitgedrukt in Watt-piek (Wp). Dit geeft het piekvermogen aan dat een zonnepaneel kan behalen bij de meest gunstige zoninstraling. De overheid heeft vastgesteld dat er in de praktijk gemiddeld 875 kWh per jaar kan worden opgewekt voor iedere 1000 Wp. Tegenwoordig hebben goede zonnepanelen een piekvermogen van ongeveer 250 Wp per stuk. Dat komt neer op 220 kWh per paneel per jaar.

Uitleg kWh

Een apparaat met een vermogen van 1 kW kan in één uur een energie van 1 kWh verbruiken of opwekken. Een voorbeeld: een lamp van 90 Watt die 3 uur brandt heeft een verbruik van 0,27 kWh. Met 1 kWh kun je bijvoorbeeld: 4 avonden tv kijken of 20 maaltijden in de magnetron opwarmen.

Kosten en plaatsing

Er zijn veel leveranciers die zonnepanelen kunnen plaatsen op het dak van jouw huis. Voor het plaatsen van panelen is niet langer een vergunning nodig. Je bent dus vrij om te bepalen hoe, welke en hoeveel panelen je op het dak plaatst. Let wel goed op betrouwbaarheid en klantbeoordeling van de leverancier. Uiteraard is ook de prijs en de garantie van de panelen een belangrijke factor.

Wie geen eigen dak heeft, kan in samenwerking met de Vereniging van Eigenaren besluiten zonnepanelen te plaatsen. De investeringskosten en de opgewekte stroom worden dan netjes verdeeld over alle eigenaren.

Subsidie

Hoewel er in 2012 en 2013 een landelijke subsidieregeling bestond, bestaat deze inmiddels niet meer. Neem voor de zekerheid contact op met jouw gemeente of er eventueel nog een speciale subsidieregeling beschikbaar is. Wel kan men sinds 2013 de btw voor de aanschaf van de zonnepanelen terugkrijgen van de belastingdienst. Dit kan al gauw enkele honderden euro’s schelen.

Hoe kan ik energie terugleveren en mijn investering terugverdienen?

Hoe snel je kunt terugverdienen hangt af van meerdere factoren:

• Hoeveel energie je zelf verbruikt
• Hoeveel energie jouw zonnepanelen opleveren
• Wat de terugleververgoeding is van jouw energieleverancier

Over het algemeen kunt u de investering van zonnepanelen op jouw dak binnen 6 tot 10 jaar terugverdienen. Hieronder lees je hoe ujeenergie kunt terugleveren aan het net en welke vergoeding je krijgt als je meer energie levert dan je zelf verbruikt.

Salderen

Stroom die je niet gebruikt kun je terugleveren aan de energieleverancier, dit noemt men salderen. Iedereen met zonnepanelen op zijn dak kan in principe salderen. Op de energierekening kun je precies zien hoeveel kWh stroom je hebt gekregen van jouw leverancier en hoeveel stroom je zelf levert. Het verschil berekenen tussen deze twee heet salderen. Houdt wel rekening met het een aantal belangrijke zaken, namelijk de volgende:

• Er is een grens vastgesteld voor het terugleveren van energie. Dit heet de salderingsgrens. Deze grens is gelijk aan het aantal kWh die wordt geleverd door de energieleverancier.
• Elektriciteit kan alleen via dezelfde aansluiting worden teruggeleverd als waar de energie wordt afgenomen
• Als je een andere aansluiting heeft als dan kleinverbruikeraansluiting (3×80 Ampère) dan gelden er andere regels. Je energieleverancier weet hier meer over.

Vergoeding voor teruglevering energie

Als je meer energie levert dan de energieleverancier levert aan jou? Dan krijg je een terugleververgoeding. Deze verschilt per energieleverancier.

*Let op: voor deze kWh mag er geen energiebelasting of btw worden teruggegeven

Praktische zaken

1. Wanneer je stroom gaat leveren aan het net, is het belangrijk dat jouw installatie op de juiste manier wordt geregistreerd bij de netbeheerder. Dit kan bijvoorbeeld via energieleveren.nl. Alleen na registratie kom je in aanmerking voor een terugleververgoeding.
2. Ook aan de stroommeter worden bepaalde eisen gesteld. Bij analoge Ferrarismeters met een draaischijf of één of twee telwerken is het zo dat de meter vanzelf terugloopt als je zelf energie levert. Dit kan echter een probleem opleveren als je zelf meer levert dan verbruikt. De teller kan namelijk niet negatief worden. Je hebt in dat geval een andere, slimme meter nodig die zowel de verbruikte als de geleverde stroom apart meet. Een dergelijke meter kun je vaak gratis krijgen of vergoed krijgen.

Welke andere opties zijn er om zelf energie op te wekken?

Zonneboiler

Met een zonnecollector of zonneboiler kun je water opslaan en opwarmen door middel van zonne-energie. Dit water kun je  vervolgens gebruiken voor de douche, de vaatwasser of de verwarming. Naast een lager energieverbruik verminder je ook de CO2 uitstoot die anders nodig was geweest voor het verwarmen van water.

Kosten

Het aanschaffen van een zonneboiler kost tussen de 2.000 en 5.000 euro, afhankelijk van de capaciteit. Als je ook de cv-ketel moet vervangen, omdat deze niet geschikt is, ben je 1.400 tot 2.300 euro aan extra kosten kwijt.

Het onderhoud van een zonneboiler moet ongeveer eens per vijf jaar worden gedaan. De kosten komen neer op pakweg 50 euro voor ‘reguliere’ elektrische zonneboilers. Zonneboilers met een zogenaamd drukgevuld  systeem vereisen meer onderhoud, kosten: 30 euro per jaar.

Besparing

De besparing die haalbaar is met een zonneboiler is voor een groot deel afhankelijk van het type zonneboiler, de oppervlakte van de zonnepanelen en de grote van het vat. Een standaard zonneboiler voor 3 a 4 personen levert een gemiddelde besparing op van ongeveer 75 euro op jaarbasis. Een grote collector (van 7,6 m²) kan resulteren in besparing tot ongeveer 250 euro op jaarbasis.

Tips

Tot slot nog een paar tips die je kunnen helpen bij het kiezen en installeren van een zonneboiler:

• Kijk in hoeverre jouw dak qua oriëntatie geschikt is voor een zonneboiler
• Er zijn verschillende soorten en maten zonneboilers beschikbaar. In het kader van kosten is het daarom belangrijk dat de grootte en capaciteit van de zonneboiler wordt afgestemd met de vraag naar warm water binnen jouw huishouden
• Controleer of de cv-ketel kan worden gebruikt als naverwarmer. Je kunt dit herkennen aan het Gaskeur-NZ keurmerk. Meestal staat er een stikker op de cv-ketel
• Installeer de zonneboiler niet zelf, maar laat dit doen door een betrouwbare en kundige leverancier
• Het plaatsen van een zonneboiler mag meestal zonder vergunning. Alleen voor monumentale of beschermde panden is een vergunning vereist
• Het is ook mogelijk een zonneboiler te huren waardoor je geen grote som geld hoeft te investeren

Aardwarmte (warmtepomp)

Het is mogelijk om de onuitputtelijke warmte van de aarde te gebruiken voor het verwarmen of verkoelen van woningen of andere gebouwen. Met behulp van een warmtepomp, een verbinding met een warmtebron (boden of buitenlucht) en een speciaal systeem kun je uit de bron warmte oppompen (verwarmen) of naar de bron warmte wegpompen (verkoelen).

Deze systemen hebben een zeer hoog rendement en vrijwel geen fossiele brandstof nodig om te werken. Al met al is de warmtepomp een zeer duurzame oplossing om het energieverbruik en de CO2 uitstoot te verminderen.

Er zijn meerdere soorten warmtepompen beschikbaar:

• De standaard warmtepomp: zorgt alleen voor verwarming van het huis/gebouw
• De warmtepompboiler: zorgt alleen voor warm water
• Een combiwarmtepomp: kan warmte en water verzorgen
• Hybride warmtepomp: kan warmte en warm water afgeven. Dit is een toevoegde of ingebouwde warmtepomp die samenwerkt met een hr-107 ketel

Een installateur of gekwalificeerd technicus kan bepalen welke typen pompen in jouw huishouden of voor jouw onderneming kunnen worden gebruikt. Het type pomp bepaalt tevens welke bron kan worden worden gebruikt: buitenlucht, grond of grondwater.

Kosten

De aanschafkosten van warmtepompen liggen op ruim ongeveer 7.000 tot 15.000 euro (prijspeil: 2018) voor een lucht-water warmtepomp en 12.000 tot 21.000 euro voor een pomp waarbij de bodemgrond als bron wordt gebruikt. Het kan nog duurder: bij gebruik van grondwater als bron liggen de kosten voor de pomp tussen de 30.000 en 40.000 euro.

Een optie is de zogenaamde hybride hr warmtepomp (4.000 tot 7.000 euro incl. installatie). Deze zijn echter minder energiebesparend dan de andere pompen.

Let op: bij de bovenstaande bedragen is er nog geen subsidie van afgetrokken.

Besparing

Een warmtepomp verlaagt de CO2 uitstoot en het gasverbruik, maar kent hoge aanschaffingskosten. Na een periode van 10 tot 15 jaar (afhankelijk van de warmtepomp) kan de investering worden terugverdiend.

Tips

• Aanleg van een warmtepompsysteem is doorgaans alleen rendabel bij een nieuwbouwhuis
• Als je als verhuurder voor subsidie in aanmerking komt, kan het aantrekkelijk zijn een warmtepomp in te bouwen
• Bij een elektrische boiler kan een individuele warmtepompboiler al rendabel zijn.

Windturbine

Wind is een duurzame energiebron. Hij is onuitputtelijk en kan de mens voorzien van een zeer grote hoeveelheid groene stroom. Er zijn allerlei formaten windmolens beschikbaar. Als je zelf wind wilt produceren heb je toestemming nodig van de buren en de gemeente (via een vergunning). Ook moet je de energieleverancier op de hoogte stellen. Daarnaast moet je allerlei apparatuur aanschaffen die helpen bij het meten van de geleverde energie.

Kosten en besparing

In vergelijking met zonnepanelen zijn windturbines relatief duur in de aanschaf. Kleine windmolens voor particulieren zijn daarom niet rendabel. Alleen grotere windmolens kunnen daadwerkelijk op lange termijn een besparing opleveren.

Boeren en ondernemers met genoeg ruimte kunnen overwegen zo’n grote windturbine op hun eigen terrein te bouwen. Hier worden hoge subsidies voor gegeven. Op lange termijn kunnen boeren zelfs 80.000 tot 200.000 euro per jaar verdienen. De investering van een windmolen voor een boer is ongeveer 900.00 euro.

Tips

• Hoewel een kleine windmolen energie kan besparen en de CO2 uitstoot kan verminderen, wegen de aanschafkosten niet op tegen de besparing. Zonnepanelen zijn vrijwel altijd een betere keuze
• Als je windenergie in Nederland (als particulier) wilt bevorderen kun je ook een aandeel van een windturbine kopen. Dat is vaak een stuk rendabeler.

---

Vind je deze informatie nuttig?

Ja
Nee

Vertel ons waarom, en wat wij eventueel kunnen verbeteren.

Plaats hier uw opmerking. Reactie versturen